O ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ  ΜΕ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗ -ΖΩΓΡΑΦΟ ΓΙΩΡΓΟ ΜΗΛΙΟ.

Μικρός Διάλογος

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Σπουδάσατε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από το 1956 έως το 1961. Δάσκαλός σας στη ζωγραφική ο Γ.Μόραλης και στη χαρακτική οι Κεφαλληνός, Παπαδημητρίου ,Γραμματόπουλος. Το 1965 συνεχίζετε με την υποτροφία «Σκουζέ» για ένα χρόνο στο Παρίσι και με υποτροφία της Γαλλικής κυβέρνησης στην Ecole des Beaux Arts, χαρακτική.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΟΣ: Ξεκινώντας με πολιτικές επιστήμες, στράφηκα στην τέχνη. Έγινα δεκτός από τον Γιάννη Κεφαλληνό ως πρώτος επιτυχών, με σχέδιο με μια γραμμή και όχι με τόνο όπως έλεγε ο κανονισμός. Ένα χρόνο με τον Κεφαλληνό, λίγο διάστημα μετά με τον Παπαδημητρίου , μαθηματικό – χαράκτη, που μου ανέτρεψε την αυστηρότητα του Κεφαλληνού, όσον αφορά τις τεχνικές όταν μπήκε στο εργαστήριο, λέγοντας μου ότι ένας σουγιάς είναι αρκετός για να κάνεις ωραία χαρακτικά έργα. Ύστερα ο Γραμματόπουλος, άνθρωπος φιλικός, με βοήθησε να εκφράζομαι ελεύθερα. Ύστερα η Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι. Λιθογραφία και Σχέδιο. Το Παρίσι ήταν μεγάλη σχολή. Η εξέλιξή μου γινόταν στο Δρόμο και στα Μουσεία. Στο Παρίσι προβληματίστηκα για την κατεύθυνση που θα ακολουθήσω στην δουλειά μου. Δυο κατευθύνσεις χρησιμοποιεί ένας καλλιτέχνης μέσω των προσπαθειών που κάνει για να δημιουργήσει ζωγραφικά έργα , αν είναι ζωγράφος. Να ζωγραφίζει και να προβληματίζεται, με ποιόν τρόπο θα βρεί το ουσιαστικό στην περιοχή του. Το όραμα που θα εκφράσει στο τέλος. Και (για πολλούς) την αγωνία του καλλιτέχνη για την αναζήτηση της προσωπικής του φόρμας πάνω στην οποία θα χτίσει το έργο του και θα εκφράσει το όραμά του. Ως διδάσκων όμως σε σχολές τέχνης μπορούμε να πούμε ότι περνάει σ’ αυτή την προσπάθεια των αναζητήσεών του , η επαφή με τους σπουδαστές, ο τρόπος διδασκαλίας που χρησιμοποιεί και η πείρα που αποκομίζει στον προβληματισμό του. Παράδειγμα ο Paul Klee.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ εκλέγεστε επιμελητής (1979) και λέκτωρ (1985) στην έδρα της ζωγραφικής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ε.Μ.Π. Το 1988 καθηγητής στην Α.Σ.Κ.Τ. του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το (1996) καθηγητής χαρακτικής στην Α.Σ.Κ.Τ. Αθήνας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΟΣ: Προηγήθηκε για μένα η εμπειρία από το Βυζαντινό Μουσείο, που εργάσθηκα επί πέντε χρόνια και με το Όρος Σίνά (Αγία Αικατερίνη), συντήρηση Βυζαντινών εικόνων με τον Μανώλη Χατζηδάκη ως οδηγό στις προσπάθειες να κατανοήσω τη Βυζαντινή Ζωγραφική, και αργότερα, στις εκκλησίες των Κυθήρων, της Κέρκυρας και της Λευκάδας και μετέπειτα κατέληξα στη Σχολή Αρχιτεκτόνων, στην περιοχή της Ζωγραφικής και Ελευθέρου Σχεδίου. Δηλαδή ως βοηθός του Νίκου Εγγονόπουλου και στη συνέχεια ως επιμελητής του. Στην αρχή προσπάθησα να βοηθήσω να κατανοήσουν οι σπουδαστές τη χρησιμότητα του σχεδίου, δουλεύοντας εκ του φυσικού, σε θέματα που επέλεγα, με αναλογίες και νατουραλιστική προσέγγιση. Στη συνέχεια όμως χρησιμοποίησα τη μέθοδο καταγραφής των σχημάτων που δημιουργούνται στα αντικείμενα, από το φως, από την φθορά των αντικειμένων στον χρόνο, το χρώμα των αντικειμένων, και το βασικό, την αυξομείωση της γραμμής, προσέγγιση πιο πολύ για αρχιτέκτονες. Δηλαδή προέκυπτε το αποτέλεσμα από το χτίσιμο των σχημάτων. Αυτό με βοήθησε κι εμένα στις αναζητήσεις μου.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ: Στην αναζήτηση της προσωπικής σας φόρμας, απελευθερώνετε τη χαρακτική από τους παραδοσιακούς τρόπους έκφρασης. Το χαρακτικό σας έργο κινείται σε ανάλογο με τη ζωγραφική σας ύφος και σε κανέναν διάλογο με την εμπορευματοποίηση της τέχνης.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΟΣ: Ξεκίνησα ως χαράκτης και πρέπει να πω ότι μέσω της χαρακτικής βρήκα λύσεις. Ο Paul Klee στο Bauhaus δίδαξε χαρακτική, εξ’ άλλου το έργο του είναι πιο κοντά στη χαρακτική και όχι στη ζωγραφική των τεχνικών. Χαλκογραφίες, ξυλογραφίες, λιθογραφίες. Στη συνέχεια , στο Αριστοτέλειο, δούλεψα με τους σπουδαστές ελεύθερα στο ξύλο, στον χαλκό και στη λιθογραφία. Δύσκολα χρόνια οργάνωσης της σχολής. Από το εργαστήριό μου πέρασαν πολλοί σπουδαστές από όλα τα άλλα εργαστήρια, γιατί στην αρχή ήταν σαν ένα μάθημα για όλους. Αναγκάστηκα να εφευρίσκω λύσεις που χρησιμοποίησα και για μένα στη ζωγραφική που έκανα. Κάποιος με ονόμασε “Κύρο” έναν ήρωα του Disney που ήταν ερευνητής και εφευρέτης. Θυμηθείτε τον Max Ernst που έλεγε ; “Έγινα διάσημος από τότε που ανακάλυψα το frottage”. Δηλαδή έτριβε με την άκρη του μολυβιού του το χαρτί που το έβαζε πάνω σε ξύλα με τα νερά και τους ρόζους ή σε πέτρες πλακάτες ή σε φυτά όπως η φτέρη και χρησιμοποιούσε το αποτέλεσμα σαν αφετηρία για τους πίνακές του. Έψαξα κι εγώ τα πάντα στον χώρο της χαρακτικής και του “τυχαίου” των ευρημάτων, με σκοπό να βρω το προσωπικό μου ύφος. Πάντα όμως με συνεχές, αδιάκοπο σχέδιο. Ο Οδυσσέας Ελύτης λέει κάπου “Αυτό που γύρευα, είμαι”.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Στο έργο σας, συμβολισμοί που αναδύονται αποτυπώνοντας τη βιομορφική εκδοχή της ζωής

,το αρχέγονο δια μέσο της εικαστικής εμπειρίας και της πρωταρχικής χειρονομίας. Συνομιλία με λόγο περιεκτικό από Τα πρώτα σχέδια στις σπηλιές του Λασκό έως την σουρεαλιστική παράδοση των Κλέε Μιρό.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΟΣ: Oι αναζητήσεις μου , με έβγαλαν, με οδήγησαν σε σουρεαλιστικά έργα. Θαυμάζω την εποχή του Σουρεαλισμού, τα μεγάλα ονόματα Miro, Max Ernst , Picasso, Dali, Derain, Delvaux, Andre Breton, Eluard, Magritte, Man Ray. Κατάλαβα ότι άξονας της Ζωγραφικής είναι το σχέδιο, ότι το ζήτημα δεν είναι θεωρητικό αλλά δουλειάς κυρίως. Δηλαδή “Κάθομαι και κάνω”. Με αγάπη στη δουλειά του ζωγραφίζειν, όπως όταν είμαστε ερωτευμένοι. Όταν εργάζεσαι ψάχνεις στο ζωγραφικό οικόπεδο και το τελευταίο εκατοστό. Στην περίπτωσή μου, όταν πάει κανείς εκατόν πενήντα φορές στο Λούβρο, όταν περάσει από τρία εκπαιδευτικά ιδρύματα, κάπου καταλήγει στο τέλος. Και η Θεά Τέχνη σου δίνει λύσεις και σε βοηθάει. Και το χρώμα; Το χρώμα σου υποβάλλεται. Όπως ο υποβολέας στο θέατρο που υπαγορεύει στον ηθοποιό. Όλα προστίθενται, η καταγωγή, που μεγάλωσες, που γεννήθηκες, οι γονείς σου, το DNA. Όλες οι εμπειρίες προστίθενται. Στην τέχνη έχουν λεχθεί όλα. Τι να λέει κανείς; Η γνώση κατέβηκε στο πεζοδρόμιο. Να μη λέμε μεγάλα λόγια. Στο τέλος βγαίνει μια δύναμη από τις άκρες των δαχτύλων που είναι απρόσμενη και δημιουργείται η πλαστική φόρμα, τα πλαστικά σχήματα. Λίγα έργα έχουν μεγάλη δύναμη. Μαθαίνω συνέχεια από την προσπάθεια που καταβάλλω.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Αντίθετο κοίταγμα, Κάθοδος πουλιού, Ζώο και πουλί, Παράξενη φιγούρα, Παίκτης του χόκεϋ, Μορφές σε διάταξη, Μετά τον Πικάσο, Δύο φιγούρες και παράξενο αντικείμενο, Διπλό θέμα, Αντικατοπτρισμός, Ανάμνηση, Σ' αγαπώ… Οι τίτλοι των έργων σας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΛΙΟΣ: Τώρα σκέφτομαι πως κατέληξα σε αυτό το είδος της ζωγραφικής που κάνω... Σκέφτομαι ότι ο Κανέλλης κατέταξε τον εαυτό του ως Δυτικό. Γεννήθηκε στον Πειραιά και οι εμπειρίες του ήταν δυτικές όπως λέει ο ίδιος. Μάλλον, χαρακτηρίζω τον εαυτό μου ως Ανατολικό, Ίωνα. Αφού οι ρίζες όπως λένε είναι ανατολικές (Κωνσταντινούπολη, Αν. Θράκη) έστω κι αν γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, όπως ο πατέρας μου. Έτσι εξηγώ αυτό το μυστήριο που διακρίνω κι εγώ στις φόρμες μου, στις φιγούρες μου που κάνω, στοιχεία ίσως από την Αρχαία Ελλάδα ή την Ανατολή. Βρίσκω φόρμες που θυμίζουν μελανόμορφες φιγούρες, αλλά και στην άγρια φύση, στα ζώα και στα πουλιά ανακαλύπτω αυτό το μυστήριο. Δεν επηρεάζομαι, δεν δανείζομαι, δεν καταδέχομαι να μιμηθώ, ούτε να αντιγράψω. Όταν ονομάζω το έργο “D’ apres Picasso” το λέω για να δείξω ότι με συγκίνησε το έργο του και το διασκεύασα, χωρίς ίχνος μιμήσεως. Τις ονομασίες των έργων μου θα μπορούσε να τις δώσει κι ένας άλλος, αφού κι εγώ βρίσκω στα έργα μου αφορμές για να δώσω το όνομα στο έργο. Κυρίως οι τίτλοι είναι ποιητικοί. Όμως και τα σχέδια μου νομίζω έχουν ποιητικότητα και πολλά χιούμορ. Ο καθηγητής μου Γραμματόπουλος είπε για μένα ότι και την κηδεία του πατέρα μου να ζωγραφίσω, θα την κάνω ποίηση, θα την κάνω χαρά. Πάντως, ενώ πιστεύω σαν μεγάλη τέχνη την αφηρημένη, εγώ συνδέομαι από την ανάμνηση της φύσης ή των μορφών. Το χαρακτικό μου έργο με βοήθησε να βγω από άλλο δρόμο στη καλή ζωγραφική. Την υπογραφή μου την χρησιμοποιώ σαν σχέδιο στον πίνακα πολλές φορές.